تومور غده اشکی و راه های درمان

از آنجایی که چشم یکی از حساس ترین اجزای بدن و صورت می باشد، در معرض انواعی از آسیب ها و بیماری ها می باشد. یکی از اختلالات و مشکلاتی که ممکن است گریبان گیر چشم شود، ایجاد تومور های چشمی می باشد. تومورهای چشمی که به آن ها تومور های اربیتی نیز گفته می شود، انواع مختلفی دارد و به دو حالت خوش خیم و بد خیم طبقه بندی می شوند که با توجه به شرایط تومور و میزان درگیر کردن چشم، درمان صورت می گیرد. تومور غده چشمی یکی از انواع تومور های چشمی است.بنابراین با ما همراه باشید تا به معرفی تومور غده اشکی و انواع آن بپردازیم.

منظور از تومور های اربیتی چیست؟

اربیت در واقع همان کاسه چشم می باشد که ناحیه استخوانی است و مسئولیت محافظت از چشم، عضلات و ماهیچه ها، اعصاب و بافت ها را بر عهده دارد. اربیت یا کاسه چشم همچنین امکان عبور عصب بینایی از چشم به مغز را فراهم می نماید.

 زمانی که بافت غیر طبیعی در ناحیه اربیت یا کاسه چشم، رشد می کند تومور های اربیتی به وجود می آیند که بیشتر آن ها، از نوع خوش خیم و غیر سرطانی هستند.

همانطور که بیش از این هم گفته شد تومور های اربیتی انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر می شود:

• تومور قدامی
• تومور منتشر
• تومور عضلانی
• تومور عصبی
• تومور غدد اشکی
• کیست درموئید اربیت
• کیست اپیدرموئید
• درمولیپوما
• موکوسل سینوس
• مننگوسل و مننگوانسفالوسل

در این مقاله به معرفی و درمان تومور غدد اشکی می پردازیم.

تومور غده اشکی چیست؟

زمانی که ناحیه ی غده اشکی دچار تورم می شود احتمالا به دلیل وجود تومور غده اشکی می باشد. تومور غده اشکی از لحاظ نوع رشد، دو نوع خوش خیم و بد خیم دارد که از لحاظ توانایی رشد و تکثیر متفاوت می باشند.

تومور غده اشکی خوش خیم

خوشبختانه درصد مبتلایان به تومور غده اشکی خوش خیم بیشتر از بد خیم می باشد از این رو شایع ترین تومور غده اشکی، آدنوم خوش‌خیم است. در این نوع اختلال چشمی، تومور به ندرت متاستاز به سایر اندام ها می دهد و  بافت اطراف را از بین نمی‌برد. این نوع تومورچشمی ممکن است در هر بافت غده‌ای از جمله غدد بزاقی، تیروئید و… ایجاد شود.

تومور غده اشکی بدخیم

این نوع تومور ها جزو نادرترین تومور های غده اشکی هستند که بیشتر تومور های مخلوط هستند که از اجزای غده‌ای و کیستیک (کیست‌ها حفره‌هایی پر از مایع هستند) تشکیل شده‌اند.

انواع تومور غده اشکی

همچنین باید آگاه بود انواع مختلفی از سرطان غدد اشکی وجود دارد. برخی از نمونه‌ های آن شامل موارد زیر می شود:

• کارسینوم کیستیک آدنوئید
• کارسینوم ex PA یا آدنوکارسینوم پلئومورفیک
• لنفوم

کارسینوم کیستیک آدنوئید

حدود نیمی از سرطان‌های غدد اشکی را کارسینوم کیستیک آدنوئید تشکیل می دهد. این نوع سرطان در سلول‌های غده‌ای که قسمت‌های زیادی از بدن را پوشانده‌اند شروع می‌شود

کارسینوم ex PA

این نوع از تومور غده اشکی یک نمونه خوش خیم است که در میان انواع دیگر این تومور، کمتر شایع است.

لنفوم

سرطان‌هایی که معمولاً از غدد لنفاوی یا اندام‌های سیستم لنفاوی شروع می‌شوند از دیگر نوع های تومور غده اشکی است.

علائم تومور غده اشکی چیست؟

بسیاری از علائم این نوع تومور چشم مشابه نشانه ها و علائم  دیگر سرطان‌های چشم است. به طور کل می توان گفت نشانه ها و علائم ابتلا به تومور غده چشم شامل موارد زیر می شود:

• ایجاد تورم یا برآمدگی در ناحیه چشم
• عفونت چشمی
• ریزش اشک و خیسی چشم
• ایجاد توده در قسمت بیرونی پلک ها و اطراف ناحیه غده اشکی
• ایجاد مشکلات و اختلالات در بینایی، مثل دوبینی وتاری دید و یا تنگی چشم
• احساس درد اطراف یک ‌چشم

البته لازم به ذکر است که سرطان غده اشکی سرطان نادری است و ممکن است این علائم به دلیل چیز دیگری باشد، بنابراین توصیه می شود در صورتی که هر یک از علائم و نشانه های ذکر شده را دارید هرچه سریعا  به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید.

تشخیص تومور غده اشکی

برای این نوع تومور چشم، از آنجایی که جزو نادر ترین عارضه های چشمی به حساب می آید، دلیل واحدی برای علت به وجود آمدنش یافت نکرده اند اما در صورت داشتن هریک از نشانه هایی که در بالا به آن اشاره شد می بایست به بهترین متخصص چشم مراجعه نمود. پزشک آزمایش‌های تشخیصی سرطان غدد اشکی که برای سایر سرطان‌های چشم نیز استفاده می شود را تجویز می کند که این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بیوپسی چشم یا همان  نمونه‌ گیری از بافت
• معاینه چشم
• اسکن ام‌آرآی
• سی‌تی‌اسکن

درمان سرطان غده اشکی

متخصص چشم در راستای درمان این عارضه با توجه به عوامل مختلفی همچون: نوع تومور غده اشکی، اندازه تومور و میزان رشد آن، سلامت عمومی و سطح تناسب‌ اندام بیمار بهترین درمان را توصیه و تجویز می کند. راه های درمانی تومور غده اشکی، یکی یا ترکیبی از درمان‌های زیر را در بر می گیرد:

• عمل جراحی
• رادیو تراپی
• شیمی درمانی

جراحی

شایع ترین روش درمانی این تومور جراحی آن است در روش جراحی، اقدام به برداشتن تومور می کنند که متخصص چشم ممکن است برای سرطان‌هایی که به خارج از غده اشکی گسترش یافته و کره چشم، پوست و ماهیچه‌های اطراف آن را تحت تأثیر قرار داده‌، توصیه کند که بیمار کل کره چشم و پوست اطراف خود را بردارید.

در جراحی این نوع تومور چشم، با توجه به وسعت تومور، عمل تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام می‌شود. سپس پزشک عروق تغذیه را برای جلوگیری از خونریزی می بندد بعد. از آن  حاشیه ایمنی یک سانتی‌متری از بافت سالم توسط جراح بریده می‌شود تا بتواند به طور کامل تومور را بردارد. سپس بافت و پوست دوباره دوخته شده و زخم پانسمان می‌شود.

رادیو تراپی

این روش درمانی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با جراحی یا شیمی درمانی انجام شود. رادیوتراپی تومور غده اشکی ممکن است به صورت خارجی و یا داخلی صورت بگیرد که در رادیوتراپی خارجی پرتوهای رادیوتراپی را از دستگاهی خارج از چشم به سمت سرطان می تابانند ودر رادیوتراپی داخلی یا همان براکی تراپی، پرتو به طور مستقیم با استفاده از یک دیسک رادیواکتیو کوچک به سرطان داده می‌شود.

شیمی‌درمانی

شیمی درمانی ممکن است همانند رادیو تراپی به تنهایی انجام شود و یا ممکن است آن را همراه با رادیوتراپی که به آن شیمورادیوتراپی میگویند، انجام دهند.