کوررنگی و انواع آن

خیلی از افراد در دیدن رنگ‌ها مشکل داشته که به این عارضه کوررنگی گفته می‌شود. کوررنگی اغلب در صورت وجود مشکل در رنگدانه‌های حسگر رنگ در چشم موجب ایجاد اختلال در تشخیص درست رنگ‌ها خواهد شد. این بیماری بیشتر ارثی بوده و در مردان بیشتر از زنان رخ خواهد داد. اما در اثر آسیب به عصب بینایی و شبکیه نیز ممکن است این بیماری رخ دهد. بر خلاف باور عموم که این افراد نابینا هستند یا اینکه تصاویر رو به رنگ خاکستری می‌بینند، این افراد تنها در تشخیص رنگ‌ها و درک درست از رنگ‌ها  دچار مشکل هستند؛ به عنوان مثال نمی‌توانند بین رنگ قرمز و سبز تفاوت قائل شوند.

در صورت شدید شدن این بیماری، افراد تمام رنگ‌ها را به رنگ خاکستری و یا سیاه و سفید خواهند دید، که به آن کوررنگی مطلق گفته می‌شود. در ادامه مقاله به بررسی انواع کوررنگی خواهیم پرداخت.

کوررنگی چیست؟

دو نوع سلول به نام سلول‌های میله‌ای و سلول مخروطی در شبکیه برای تشخیص نور وجود دارد، که وظیفه سلول میله‌ای تشخیص نور و تاریکی بوده، و وظیفه سلول‌های مخروطی تشخیص سه رنگ قرمز، سبز و آبی است. در صورت عدم وجود یا درست کار نکردن یک یا چند سلول از سلول مخروطی رنگ کوررنگی اتفاق خواهد افتاد. و در صورت عدم وجود هر سه سلول مخروطی نیز کوررنگی شدید یا مطلق اتفاق خواهد افتاد.

علت بروز بیماری کوررنگی

یکی از علت‌های مهم در بروز بیماری کوررنگی ژنتیک بوده و به طور معمول از مادر به فرزند پسر منتقل خواهد شد. یکی از علت‌های دیگر ایجاد این بیماری جهش ژن‌های کروموزومی در همان بدو تولد یا در بزرگسالی می‌باشد. این بیماری به دلیل آسیب عصب بینایی و همینطور بیماری‎‌های شبکیه چشم نیز رخ خواهد داد. عوامل دیگری نظیر آسیب به بخش پردازش اطلاعات رنگ در مغز، سن افراد، آب مروارید، بیماری لبر، داروی تیاگابین، بیماری پارکینسون و بیماری دیابت نیز در بروز بیماری کوررنگی چشم موثر هستند.

علائم بیماری کوررنگی چشم

• افراد مبتلا قادر به تشخیص سایه‌های مختلف رنگ‌های قرمز و سبز نیستند.
• افراد مبتلا قادر به تشخیص سایه‌های رنگ‌های آبی و زرد نیستند.
• اشکال در تشخیص رنگ آبی و سبز
• عدم تشخیص درست رنگ‌ها
• تغییر بینایی رنگ
• اختلال در تمایز مابین رنگ‌ها

انواع کوررنگی

از شایع‌ترین انواع کوررنگی اختلال در تشخیص رنگ سبز از قرمز است. در ادامه به معرفی انواع کوررنگی خواهیم پرداخت.

تک رنگ بینی

در صورتی که افراد قادر به تشخیص هیچ رنگی نباشند، و در واقع این اتفاق نادر در اثر کار نکردن هیچ کدام از سلول‌های مخروطی خواهد افتاد. که به نام تک رنگ بینی یا کوررنگی کامل شناخته می‌شود.

دورنگ بینی

در صورت اختلال در یکی از سه نوع سلول مخروطی دو رنگ بینی اتفاق خواهد افتاد که خود دو رنگ بینی شامل سه نوع سبزکوری، سرخ کوری و آبی کوری می‌باشد. در ادامه به بررسی هر کدام از این نوع‌ها خواهیم پرداخت.

سبزکوری

در این نوع از دورنگ بینی افراد قادر به تشخیص رنگ سبز از سرخ و زرد نخواهند بود.

سرخ کوری

این اختلال موجب تشخیص ندادن رنگ سرخ از سبز و زرد خواهد شد.

آبی کوری

این نوع از دو رنگ بینی نادر بوده و موجب اختلال در تمایز مابین رنگ سبز و آبی توسط افراد خواهد شد.

سه رنگ بینی ناهنجار

این اختلال به موجب تغییر تحریک پذیری هر سه نوع سلول مخروطی اتفاق خواهد افتاد. سه رنگ بینی نامناسب خود دارای سه نوع نادرست بینی رنگ سرخ، نادرست بینی رنگ سبز و نادرست بینی رنگ آبی است، که در نادرست بینی رنگ سرخ افراد قادر به پردازش رنگ قرمز نبوده، در نادرست بینی رنگ سبز افراد قادر به پردازش رنگ سبز نبوده و در نادرست بینی رنگ آبی نیز افراد رنگ آبی را نمی‌توانند به درستی پردازش کنند.

نحوه تشخیص کوررنگی

ابتدا بهترین متخصص چشم توسط تصاویر ویژه طراحی شده شامل نقاط رنگی و اعداد و اشکال به نام تست رنگ ایشی هارا چشم‌های شما را معاینه خواهد کرد. هم‌چنین از تست‌های نابه‌هنجاری‌سنج ادراک رنگ و تست رنگ سودوایزووکروماتیک و تست صدسایه‌ی رنگی فرانسورث نیز ممکن است برای تشخیص کوررنگی استفاده شود. اما رایج‌ترین تست تشخیص کوررنگی همان آزمون ایشی هارا است، که فرد مبتلا به کوررنگی در تشخیص عددها و اشکال و همینطور رنگ‌ها ناتوان خواهد بود.

برای انجام این تست‌ها افراد در صورت استفاده از عینک یا لنز در طول تست نیز باید از آن‌ها استفاده کنند و سوابق خود شامل مصرف دارو یا مکمل خاص، ابتلا به بیماری خاص،  وجود سابقه ضعف در بینایی رنگی در خانواده  را در اختیار پزشک خود قرار دهند.

درمان بیماری کوررنگی چشم

این بیماری در صورت انتقال از طریق وراثت قابل درمان نبوده ولی در صورت بروز آن توسط بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم امکان درمان آن با استفاده از داروها و درمان‌های دیگر وجود خواهد داشت. و در صورت بروز آن توسط استفاده از داروهای خاص با قطع داروها می‌توان به دید بهتر رنگ‌ها کمک کرد.

برخی از بیماران مبتلا به کوررنگی با استفاده از لنز‌ها و عینک‌های مخصوص تشخیص رنگ برای کاهش علائم این بیماری و افزایش درک آنان از کنتراست بین رنگ اشتباه کمک خواهند کرد.

برخی از افراد هم از یک سری تکنیک‌ها مانند به خاطر سپردن ترتیب اشیاء رنگی، برچسب‌گذاری مواد رنگی، برنامه‌های تلفن و دستگاه‌های دیجیتال برای شناسایی رنگ‌ها استفاده خواهند کرد.

نتیجه گیری نهایی

کوررنگی با وجود اینکه بیماری دردناک و وخیمی به شمار نمی‌رود، اما ممکن است بر روی کیفیت زندگی برخی از افراد تاثیرات منفی و ناخوشایندی نظیر تشخیص ندادن رنگ‌های چراغ راهنمایی و رانندگی، ایجاد مشکل در خرید لباس با رنگ مناسب و دلخواه و کم شدن اشتها در کودکان به دلیل ندیدن رنگ‌های درخشان خوراکی‌ها را بر جای بگذارد، پس در صورت مشکوک بودن به کوررنگی خود یا فرزندتان در اسرع وقت به یک متخصص چشم برای معاینه مراجعه کرده تا در صورت بروز این بیماری به علت بیماری‌های چشمی به درمان آن‌ها پرداخته، تا با درمان بیماری‌ها اختلال کوررنگی نیز برطرف شود، و با تشخیص زودرس این بیماری در کودکان بتوان مانع بروز مشکلات در آموزش کودکان شد.